Vào ngày thứ tư của tháng 7 năm 2017, người sáng lập ra sàn giao dịch thương mại điện tử đa quốc gia lớn nhất thế giới Amazon – Bezos đã vượt qua Bill Gates trở thành tỷ phú lớn nhất thế giới với giá trị tài sản lên đến 90 tỷ USD. Mà khi đó, trong một quán rượu ở Bảo An, một nhóm người trẻ tuổi Trung Quốc đang kinh doanh trên Amazon khi nghe được tin tức này liền bắt đầu hoan hô vui mừng.
Những người Trung Quốc đang buôn bán trên đế chế thương mại điện tử Amazon khả năng của họ đã vượt qua tưởng tượng của chúng ta rất nhiều. Theo số liệu của Trung tâm nghiên cứu thương mại điện tử Trung Quốc, nửa đầu năm 2017, giao dịch thương mại điện tử đa quốc gia lên đến 3600 tỷ NDT, trong đó giao dịch thương mại điện tử xuất khẩu đạt 2750 tỷ NDT. Theo như số liệu của Amazon cho thấy, con buôn Trung Quốc đã chiếm đến ¼ thị phần, dự tính trong tương lai con số này còn tiếp tục tăng lên.
Tại sao ngày càng có nhiều con buôn Trung Quốc lựa chọn Amazon đến vậy? Miếng bánh giao dịch thương mại điện tử xuất khẩu đa quốc gia này rốt cuộc lớn thế nào? Có những người nào đang làm nghề này? Trong này có những quy tắc ngầm nào mà không để cho ai biết?
Sự phát triển hưng thịnh của con buôn Trung Quốc trên Amazon
Amazon bắt đầu tuyển dụng những con buôn Trung Quốc từ năm 2012, sau này con buôn Trung Quốc bắt đầu không ngừng mở rộng và gia tăng. Chỉ trong năm 2015, doanh số tiêu thụ của con buôn Trung Quốc trên Amazon đã tăng lên gấp đôi so với năm trước, riêng ở Mỹ, doanh số tiêu thụ của con buôn Trung Quốc tăng lên gấp 10 lần. Theo thông tin truyền thông từ nước ngoài, tính đến ngày 30/11/2017, có 1.001.210 người bán mới có mặt trên 12 nơi giao dịch thương mại điện tử Amazon toàn cầu, gần 1/3 trong số đó đến từ Trung Quốc. Theo như số liệu mà Amazon Châu Âu cung cấp cho thấy, con buôn Trung Quốc chiếm tỉ lệ 25% trên sàn giao dịch Amazon.
Thương mại điện tử đa quốc gia là kết quả của việc chuyển đổi loại hình thương mại truyền thống trên trình độ cao. Ví dụ vào tháng 8/2017, công ty thương mại điện tử xuất khẩu đa quốc gia đã được công ty Tianze Information thu mua lại với giá 3,4 tỷ NDT, công ty này ban đầu kinh doanh theo mô hình truyền thống của nước ngoài (mô hình máy bay), vài năm gần đây mới bắt đầu kinh doanh thương mại điện tử đa quốc gia.
Mà công ty Globalegrow E-Commerce được thành lập vào năm 2007 tọa lạc tại quận Nam Sơn, Thâm Quyến lại là một sàn thương mại điện tử tập trung vào công việc bán lẻ xuất khẩu đa quốc gia, đã niêm yết trên thị trường chứng khoán A năm 2014. Doanh thu, lưu lượng truy cập và tốc độ phát triển của nó đã đứng đầu trong lĩnh vực thương mại điện tử đa quốc gia ở Trung Quốc. Theo số liệu được công bố chính thức, trong nhiều năm gần đây Globalegrow E-Commerce luôn duy trì tốc độ tăng trưởng 100%: doanh thu năm 2011 là 7.980.000 NDT, năm 2012 doanh thu tăng lên 198 triệu NDT, năm 2013 là 466 triệu NDT, năm 2014 là 1,47 tỷ NDT.
Những người trẻ tuổi làm kinh doanh từ năm ngoái đã bắt đầu bán đồ dùng nhà bếp trên Amazon, đứng thứ 3 trong danh sách xếp hạng đồ dùng nhà bếp, vào ngày Black Friday, lượng tiêu thụ đạt 100.000 USD, nhưng đối với bạn bè của họ mà nói thì con số đấy vẫn là nhỏ bé. Một người nữa đang làm việc tại công ty ở Sakata chỉ có 3 năm thâm niên về thương mại điện tử đa quốc gia, nhưng công ty đó đã kiếm được 3 tỷ USD và đang chuẩn bị xin IPO.
Nhưng những con số hàng tỷ NDT trên cũng chỉ là thiểu số, chủ lực trên Amazon lại là những con buôn vừa và nhỏ. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, trong ngành xuất khẩu thương mại điện tử đa quốc gia, có khoảng 5 công ty đạt doanh thu 2 tỷ, mười mấy công ty đạt doanh thu hơn tỷ, còn lại đa phần là con buôn vừa và nhỏ.
“Triết lý sinh tồn trên Amazon” của con buôn Trung Quốc
Sau thời gian dài tìm hiểu và hoạt động, con buôn Trung Quốc đã tích lũy được không ít kinh nghiệm trên Amazon, hay là “Triết lý sinh tồn trên Amazon”.
Đầu tiên, mặt hàng kinh doanh có lớn hay không sẽ quyết định đến khả năng kinh doanh của người bán, không cần tính toán đi tranh cướp với người khác.
Theo số liệu của Amazon, hiện nay nhà kinh doanh sản phẩm điện tử TOP chiếm tỷ lệ cao nhất 18%. Nhưng chúng tôi không khuyến khích kinh doanh sản phẩm 3C, bởi vì hiện nay đã có thương hiệu Anker chiếm lĩnh thị trường điện tử. “Amazon căn cứ vào thuật toán A9 để giới thiệu sản phẩm đến người dùng, do đó những nhà kinh doanh mới tham gia sẽ có khả năng ngay cả Top 20 cũng không lọt vào được.”
Thứ hai, tuân thủ yêu cầu phát hàng của Amazon, đột phá sơ hở thuế xuất nhập khẩu.
Hiện nay, trong số 4 sàn thương mại điện tử đa quốc gia lớn Amazon, AliExpress, eBay, Wish thì trên 3 sàn AliExpress, eBay, Wish cho phép người bán có thể tự phát hàng, còn trên Amazon yêu cầu người bán phải phát hàng thông qua sàn giao dịch, Amazon sẽ căn cứ theo loại sản phẩm để thu hoa hồng của người bán từ 6%-15%, trong đó đã bao gồm phí đi kèm.
Muốn làm kinh doanh lớn trên Amazon phải bắt buộc sử dụng FBA (người bán đem sản phẩm của mình đến kho của Amazon, Amazon tự động phát hàng). Hiện nay, Alibaba còn có một số nhà kinh doanh lớn cũng đặt kế hoạch xây dựng kho riêng của mình ở nước ngoài. Nhưng FBA chỉ tiếp nhận hàng hóa đã hoàn thành kiểm tra hải quan để nhập kho, không chịu trách nhiệm về tiền phí hải quan và thuế xuất nhập khẩu phát sinh khi nhập khẩu.
Nhưng con buôn Trung Quốc đã nghiên cứu và phát hiện ra rằng mỗi một quốc gia khác nhau sẽ có những sơ hở khác nhau: ví dụ như ở Mỹ sẽ không thu thuế xuất nhập khẩu nếu hàng hóa có giá trị dưới 800 USD, có một số con buôn khi gửi những bao hàng lớn đi sẽ viết 750 USD lên đó, sẽ không dễ bị kiểm tra. Nhưng ở Châu Âu sẽ kiểm tra rất nghiêm ngặt.
Thứ ba, nên đầu tư hãy đầu tư, đừng do dự.
Có tiền đương nhiên là chuyện tốt, đối với con buôn vừa và nhỏ, lượng tiền vốn bỏ ra không phải là ít. Đầu tiên, tiền sản xuất cần vài trăm nghìn, tiền đặt cọc tiêu thụ vài trăm nghìn. Đối với những con buôn mới bắt đầu kinh doanh, Amazon sẽ yêu cầu họ dành một khoản tiền để hoàn trả người mua. Đối với một con buôn nhỏ mà nói thì có thể lên đến hàng triệu tiền cọc, nhưng nếu như muốn kinh doanh nhiều sản phẩm thì số vốn lưu động cần phải có là 3 triệu trở lên.
Vì thế, một kết luận tàn khốc là: muốn kinh doanh lớn bằng thương mại điện tử thi bắt buộc phải đầu tư.
Những năm gần đây, nhiều công ty đa quốc gia liên tục báo tin vui về tình hình đầu tư: công ty khoa học kỹ thuật thương mại điện tử Wangji tập trung vào thị trường nước Nga đã huy động được hàng chục triệu tiền vốn đầu tư. Liên minh hợp tác IDG trên sàn thương mại điện tử đa quốc gia đã từng đầu tư thành công vào Anker, Shein, Wish, ở thị trường này “người phía trước chạy cực nhanh, hàng dài đội ngũ theo sau”, là một thị trường đầy hứa hẹn.
Sức hấp dẫn của Amazon ở đâu?
Trong thời kì đầu phát triển thương mại, do sản xuất với giá rẻ, ở Trung Quốc các nhà kinh doanh trong nước tập trung buôn bán hàng loạt sản phẩm ra nước ngoài. Với sự phát triển của thương mại điện tử, nâng cấp vận chuyển, ngày càng có nhiều nhà kinh doanh trực tiếp phát hàng đến khách nước ngoài. Trong đó, hai nền tảng mà con buôn vừa và nhỏ Trung Quốc quen thuộc nhất là Amazon và AliExpress.
AiliExpress có đặc điểm là mức thấp, nhiều con buôn Trung Quốc, thị trường chính đang nổi. Trên cơ bản là thị trường mà Amazon không tham gia thì AliExpress sẽ tham gia, một số con buôn nhỏ Trung Quốc trong thời gian đầu cũng sẽ sử dụng AliExpress, nhưng sản phẩm giống nhau quá nhiều vì vậy mà họ chuyển sang Amazon.
Từ năm 2014, Amazon bắt đầu hoạt động trên các thị trường mới nổi như Nga, Brazil và được xếp hạng cao hơn những sàn thương mại điện tử khác. Nhưng hiện nay so với Amazon thì mức ảnh hưởng vẫn có hạn.
Có nhiều con buôn nhỏ bày tỏ lòng cảm ơn với AliExpress, hiệu ứng cá nheo của nó đã đẩy nhanh thứ tự của nền tảng B2C trên quốc tế, tối ưu hóa thế tấn công của Amazon, eBay đối với Ali, đưa ra nhiều biện pháp có lợi cho con buôn Trung Quốc. Ví dụ trước kia điều kiện cho phép gia nhập của Amazon đối với con buôn Trung Quốc, thậm chí là yêu cầu về hình ảnh đều rất nghiêm ngặt, nhưng hiện nay đã được điều chỉnh tối ưu hóa hơn rất nhiều.
Theo phân tích của những người làm kinh doanh: thành công của Alibaba và sự gia tăng nhanh chóng của AliExpress được hưởng lợi từ sự cần cù của người dân Trung Quốc và ưu thế giá cả sản phẩm rẻ, đó là lợi thế về chi phí. Tuy nhiên về xây dựng hệ thống, bao gồm xóa sạch đơn hàng ảo, hoàn thiện cơ chế công bằng trong sạch, phá vỡ hành vi vi phạm, nhưng lại vĩnh viễn lạc hậu so với nền tảng B2C. Thậm chí có con buôn vừa và nhỏ nói rằng, AliExpress trong tương lai tuyệt đối không có khả năng vượt qua Amazon, eBay, trừ phi cơ chế vận hành của nó được thay đổi căn bản.
Năm 2014, Amazon Trung Quốc mở rộng đáng kể đội ngũ của mình, không chỉ để cho con buôn Trung Quốc truy cập các trang web toàn cầu của Amazon, còn triển khai các dịch vụ bản địa Trung Quốc. Trong một thời gian, thị trường nước ngoài trở thành một vùng biển xanh trong mắt nhiều con buôn nhỏ Trung Quốc, điều này cũng trực tiếp thúc đẩy sự phát triển bùng nổ của nền tảng thương mại điện tử đa quốc gia B2C trong năm 2015 – 2016.
Theo số liệu thống kê của “Washington Post”, trên nền tảng Amazon, tỷ lệ doanh số bán hàng của bên thứ ba đã vượt xa Amazon, tỷ lệ này đang gia tăng mỗi năm. Ngày càng có nhiều con buôn tham gia, rốt cuộc sức hấp dẫn của Amazon ở đâu?
Mức độ phủ sóng toàn cầu: hiện nay, Amazon đã có mặt tại 13 nơi, bao gồm Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Canada, Nhật Bản, Ấn Độ, Italia, Tây Ban Nha, Mexico, Brazil, Australia và Trung Quốc. Mức độ phủ sóng rộng lớn hơn so với các nền tảng thương mại điện tử khác, kho vận và dịch vụ chuyển phát đều hoàn thiện hơn.
Trải nghiệm của khách hàng khi dùng Amazon: ở Amazon có câu nói được lưu truyền như sau: “Nếu bạn hy vọng thành công, bạn nhất định phải bắt đầu từ nhu cầu của khách hàng”. Vì vậy mà sinh ra một loại trải nghiệm của khách hàng khi dùng Amazon.
Trải nghiệm trực quan nhất là: trước khi người mua tìm kiếm sản phẩm mới, nền tảng sẽ phân tích lịch sử duyệt web trước đó của người dùng, thói quen chi tiêu để cung cấp cho người dùng các đề nghị chính xác hơn cho các sản phẩm phù hợp. Đây là kết quả của thuật toán "A9" được thực hiện bởi nền tảng Amazon với sự hỗ trợ của dữ liệu và công nghệ lớn.
Một trải nghiệm được hoan nghênh khác là: người mua chỉ cần chọn hoàn lại tiền, thì nền tảng sẽ ngay lập tức hoàn trả, ngay cả khi sản phẩm bị hư hỏng bởi khách hàng, nếu người mua đã đưa ra đánh giá kém, người bán không thể thông qua một số hình thức như "chiết khấu" hoặc "tặng hàng" để hướng dẫn khách hàng sửa đổi đánh giá, nếu bị khách hàng khiếu nại, người bán sẽ bị niêm phong.
Bảo vệ bản quyền cũng là một nguyên nhân quan trọng mà con buôn nhỏ lựa chọn Amazon. Một con buôn nhỏ Trung Quốc nói rằng: “Không giống như một số hàng giả tràn lan trên sàn giao dịch trong nước, Amazon có những quy tắc nghiêm ngặt đối với người bán, ví dụ như để ngăn ngừa người bán bán hàng giả, người bán phải đăng ký thương hiệu cơ bản, đăng ký thương hiệu Mỹ.
Độ sâu hoạt động: đối với người bán mà nói, điều quan trọng nhất là họ luôn cố gắng để sản phẩm của mình được xếp vào danh sách đề cử. Trên Amazon Seller Central, Amazon đều giải thích rõ ràng với người bán về những yếu tố xếp hạng, chủ yếu bao gồm mức chuyển đổi, tính liên quan và mức độ hài lòng, chú ý của người mua.
Mức chuyển đổi chịu ảnh hưởng từ những nhân tố như giá cả, chất lượng, bình luận của người mua và danh sách tiêu thụ sản phẩm, chiếm tỷ trọng thuật toán lớn nhất, điều này có quan hệ mật thiết với hành vi của khách hàng, tiếp theo là mức độ phối hợp của từ khóa trang chủ và tần suất truy cập của khách hàng, có liên quan đến độ dài tiêu đề, từ khóa và dữ liệu sản phẩm trên trang chủ, tần suất lưu ý và mức độ hài lòng của người mua, đều được tính toán dựa trên phản hồi của khách hàng.
Do yêu cầu nghiêm ngặt của Amazon, nhiều ngành sản xuất liên quan đến Amazon cũng dần nổi lên.
Một trong số đó là đơn ảo. Shure – một người đã có kinh nghiệm làm việc kiêm chức 4 năm trong lĩnh vực này đã tiết lộ rằng, nguy cơ bị niêm phong dành cho đơn ảo ở Amazon là cực cao, “chủ gian hàng sẽ mua công cụ thay đổi IP, mỗi lần đều tạo ngẫu nhiên địa chỉ IP nước ngoài, hoặc thông qua kênh khác để mua thẻ mua sắm rồi tiến hành tạo đơn ảo”.
Các công ty đã qua đào tạo về thương mại điện tử chuyên viết thư khiếu nại về những tài khoản bị niêm phong cũng trở thành nơi kinh doanh hấp dẫn. “Tính theo khóa học cơ bản nhất, người hướng dẫn dạy một tiết ít nhất cũng thu được 300.000”.
80% nguồn hàng trên Amazon đến từ Thâm Quyến?
Một kết luận thú vị trong ngành này là: “80% nguồn hàng thương mại điện tử đa quốc gia trên Amazon đều đến từ Thâm Quyến”.
Lời này không phải là sáo rỗng. Theo thống kê của hải quan Thâm Quyến,trước tháng 11/2017, xuất nhập khẩu của thành phố Thâm Quyến lên đến 2480 tỷ NDT. Trong đó, xuất khẩu đạt 1470 tỷ NDT, liên tiếp giữ vị trí đứng đầu về xuất khẩu trong số các thành phố vừa và lớn ở Trung Quốc. Vào đầu năm 2015, trong bảng xếp hạng top 10 thương mại điện tử đa quốc gia Trung Quốc, số lượng nhà kinh doanh đến từ Thâm Quyến đã chiếm một nửa.
Hiện nay, người phụ trách Sweden Post ở Thâm Quyến – Chương Thiên cho biết, sở dĩ Thâm Quyến là nơi xuất nhập khẩu hưng thịnh chính là vì lợi thế địa lý của nó và Hong Kong.
“Ngoài China Post có thể trực tiếp bay thẳng ra nước ngoài ra thì những công ty chuyển phát khác rất khó để có thể bay thẳng tới đích đến, cho dù là ở Chiết Giang hay là Bắc Kinh, đều phải phát hàng về Thâm Quyến trước để chuyển hàng đi sân bay quốc tế Hong Kong”. Tính ưu việt trong vận chuyển hàng hóa ở Thâm Quyến cũng đứng đầu Trung Quốc, xây dựng kho phân loại hàng hóa thông minh đã làm giảm đáng kể những sai sót trong quá trình vận chuyển.
Con buôn Trung Quốc tiến đến phương Tây
Ngày càng có nhiều nền tảng thương mại điện tử chú ý đến thực lực của con buôn Trung Quốc. Hai năm gần đây, các nền tảng thương mại điện tử lần lượt xây dựng kế hoạch đưa hàng hóa ra nước ngoài.
Năm ngoái, Amazon khởi động hạng mục “Made+” toàn cầu, cung cấp cho doanh nghiệp Trung Quốc nơi lựa chọn sản phẩm tốt và tìm hiểu thị trường, kế hoạch “Xinggongchang” của Wish lại là sử dụng số liệu phân tích, tạo nên những công xưởng khai thác cho nhà sản xuất Trung Quốc, AliExpress vào tháng 4 năm 2017 cũng công bố kế hoạch “Sản phẩm cao cấp”, tính toán đào tạo hơn 1000 thương hiệu thương mại điện tử đa quốc gia với doanh thu hàng tháng hơn 500.000 USD, theo sau là eBay cũng đưa ra kế hoạch “Sản xuất thông minh Trung Quốc” để giúp đỡ con buôn Trung Quốc nhanh chóng thiết lập sự nổi tiếng ở nước ngoài.
Mà một số nền tảng thương mại điện tử đa quốc gia tập trung phân loại và khu vực cũng đang nổi lên. Ví dụ như Lazada chuyên trang về thương mại điện tử Đông Nam Á và Chiết Giang chuyên về thị trường Trung Đông. Xuất khẩu thương mại điện tử đa quốc gia như là một ngành công nghiệp đang phát triển, thị trường đã xuất hiện tình hình chia cắt. Đối với nhiều con buôn đang có tham vọng mà nói, ngành xuất khẩu thương mại điện tử đa quốc gia hiện nay có sức hấp dẫn to lớn. Cái gọi là mô hình đã được quyết định, tình hình chung chưa xác định, miếng bánh xuất khẩu điện tử đa quốc gia này vẫn cứ thu hút rất nhiều nhà kinh doanh vừa và nhỏ tham gia.
Một chiến dịch rầm rộ của con buôn Trung Quốc sang phương Tây đã bắt đầu.
